ข่าวและบทความ

มติชน ฉบับวันพุธที่ 29 เมษายน 2563 เผยแพร่มาตรการเร่งด่วนในการบรรเทาวิกฤตการณ์จากโรคติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ของทุกกรมในกระทรวงแรงงานจำนวนครึ่งหน้ากระดาษนสพ. เนื้อหาของมาตรการประกันสังคม มีทั้งหมดดังนี้ การปรับเพิ่มสิทธิประโยชน์กรณีว่างงาน กรณีเหตุสุดวิสัย (โควิด-19) มีผลบังคับใช้ 1มีนาคม-31 สิงหาคม 2563 1)ผู้ประกันตนที่ไม่ได้ทำงาน เนื่องจากมีเหตุสุดวิสัย ที่มีความเสี่ยงจากการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ร้อยละ 62 ของค่าจ้าง แต่ไม่เกิน 90วัน 2)ผู้ประกันตนไม่สามารถทำงานได้ และไม่ได้รับค่าจ้างในระหว่างนั้น ทั้งที่นายจ้าง หยุดประกอบกิจการเองหรือหยุดตามคำสั่งของทางราชการ ได้รับเงินทดแทนกรณีว่างงาน ร้อยละ 62 ของค่าจ้างรายวัน แต่ไม่เกิน 90 วัน กรณีลาออก มีผลบังคับใช้ 1 มีนาคม 2563-28 กุมภาพันธ์ 2565 ได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ ร้อยละ 45 ระยะเวลาไม่เกิน 90 วัน กรณีเลิกจ้าง มีผลบังคับใช้ 1มีนาคม 2563-28 กุมภาพันธ์ 2565 ได้รับเงินทดแทนการขาดรายได้ […]

Workshop เรื่อง The Capital นี้เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนหัวข้อ “ความสุขกับรัฐสวัสดิการ” ได้จัดขึ้นและทดลองเล่นครั้งแรกในวิชา เศรษฐกิจการเมืองของกลุ่มประเทศรัฐสวัสดิการ หลักสูตรปรัชญา การเมือง และเศรษฐศาสตร์ ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2563 ที่ผ่านมา เพื่อร่วมกันตั้งคำถามว่า รัฐสวัสดิการสัมพันธ์กับความสุขและทางเลือกในชีวิตของเราอย่างไร Workshop นี้เป็นการผนวกแนวคิดทางสังคมศาสตร์เข้ากับกระบวนการการละคร โดยใช้แนวคิด “ต้นทุนมนุษย์” (Human Capital) ที่พัฒนามาจากแนวคิดเรื่อง Biopolitics ของ Michel Foucault นักคิดชาวฝรั่งเศสที่มองว่าทุนนิยมได้ผลักให้ชีวิตมนุษย์กลายเป็นต้นทุนที่ต้องลงทุนในตัวเองเพื่อใช้จ่ายในการไต่ลำดับชั้นในบันไดทุนนิยมเพื่อให้มีชีวิตที่ดี[1] ต่อมา Wendy Brown นักทฤษฎีชาวอเมริกันได้เสนอเพิ่มเติมว่าการลงทุนนี้ไม่ใช่แค่เป็นทางเลือกในการเป็นผู้ชนะหรือไต่ขั้นในระบบเท่านั้น แต่เป็นข้อบังคับและข้อกำหนดที่เลี่ยงไม่ได้ ไม่ว่าคุณชอบหรือไม่ก็ตามชีวิตคุณเปรียบเหมือน ”กิจการ” ที่ต้องลงทุนในตัวเองตั้งแต่เกิดจนตายเพื่อเอาชีวิตรอดในภาวะที่รัฐและทุนจับมือกันในการหากำไรกับชีวิตคน[2] ตัวอย่างเช่น ตั้งแต่ตั้งท้องก็ต้องเลือกจ่ายเงินให้โรงพยาบาลที่แพงเพื่อความปลอดภัยของลูก ถ้าคุณมีเงินมากพอลูกคุณก็จะได้เรียนโรงเรียนที่ดี เป็นใบเบิกทางให้กับการงานที่ดีในอนาคต ลงทุนกับบริษัทประกันเพื่อรองรับความเสี่ยงทางสุขภาพ แต่ถ้าคุณไม่มีเงิน คุณก็ได้แค่แบกรับความเสี่ยงนั้นไปจนกว่าจะตาย ส่วนแนวคิดด้านการละครนั้นถูกนำมาใช้ในการสร้างกระบวนการเล่น และ Story ให้กับเส้นทางชีวิตของตัวละคร โดยย่อยภาพให้เห็นว่าชีวิตของคนหนึ่งมีภาระที่ต้องแบกและมีสถานการณ์ที่เข้มข้นขึ้นเรื่อยๆเมื่อคุณโตขึ้นจากเด็กเป็นผู้ใหญ่ มีความรัก มีครอบครัว มีงาน ต้นทุนที่ต้องใช้นั้นก็สูงขึ้นเรื่อยๆ เหมือนกับโครงสร้างบทละคร 3 องก์ ที่ตัวละครจะต้องเจออุปสรรคที่หนักขึ้นเรื่อยๆจนไปสู่จุดวิกฤติ (Crisis) […]

ข้อเสนอนโยบายสวัสดิการสังคมสำหรับประเทศไทย ในวิถีชีวิต New Normal ความมั่นคงในชีวิตของคนทุกคน ไม่ว่าจะในภาวะปกติหรือในยามวิกฤต ควรเป็นหนึ่งเป้าหมายสูงสุดของมนุษยชาติ เพราะเป็นหนึ่งปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้สังคมมนุษย์คงอยู่ต่อไปได้อย่างยั่งยืนและแข็งแกร่งท่ามกลางภัยต่างๆ ด้วยเหตุนี้ สำหรับประเทศใดๆก็ตาม รัฐจึงควรส่งเสริมให้ประชาชนในชาติมีความมั่นคงในชีวิตและมีคุณภาพชีวิตที่ดีในระดับพื้นฐานเป็นเป้าหมายสูงสุดของการบริหารประเทศ หนึ่งบทเรียนสำคัญที่สังคมมนุษย์ควรได้จากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่เรากำลังเผชิญกันอยู่นี้ นอกจากเรื่องมาตรการเพื่อป้องกันโรคระบาดแล้ว ก็คือเรื่องความเปราะบางของชีวิตคน ความยากลำบากของคนไทยจำนวนมากที่เราได้เห็นในช่วงที่ผ่านมานี้สะท้อนความเปราะบางของชีวิตประชาชนชาวไทยได้อย่างชัดเจน เราได้เห็นกันแล้วว่า เมื่อเกิดวิกฤตใดๆก็ตามที่มาขัดขวางการใช้ชีวิตหรือเป็นภัยต่อสวัสดิภาพ ความมั่นคงในชีวิตมนุษย์ย่อมถูกสั่นคลอนได้ และผู้ที่ต้องดิ้นรนอยู่แล้วในยามปกติก็จะยิ่งเปราะบางกว่าเดิม ความจริงข้อนี้ตอกย้ำว่าเราจำเป็นต้องเรียกร้องให้เกิดการพัฒนาระบบสวัสดิการที่จะทำให้ประชาชนมีโครงข่ายความคุ้มครองทางสังคม (safety net) อย่างถ้วนหน้า ไม่เพียงแต่เพื่อให้คนไทยสามารถรอดผ่านวิกฤตต่างๆไปได้เมื่อเกิดขึ้น แต่เพื่อให้คนไทยทุกระดับฐานะได้มีชีวิตที่มีคุณภาพและมั่นคงในภาวะปกติด้วย   ความเคยชินกับความเหลื่อมล้ำ  : ‘ความปกติเก่า’ ที่ต้องหมดไป วิกฤตโรคระบาดครั้งนี้ทำให้หลายสิ่งในประเทศไทยและทั่วโลกไม่อาจดำเนินไปตามวิถีปกติและต้องหยุดชะงัก ก่อให้เกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจเป็นวงกว้าง ซึ่งแน่นอนว่าส่งผลต่อความเป็นอยู่โดยเฉพาะในเรื่องปากท้องของประชาชนชาวไทยอย่างหนักหน่วง คำว่า “หนักหน่วง” ในที่นี้ไม่ใช่เพียงคำที่อยู่บนหน้ากระดาษ แต่มันหมายถึงความเดือดร้อนอันน่าอดสูที่ประชาชนไทยต้องเผชิญ เดือดร้อนเนื่องจากไม่มีรายได้ จึงไม่มีเงินสำหรับค่าใช้จ่ายต่างๆในชีวิต และหลายรายก็ถึงกับไม่สามารถซื้ออาหารเพื่อประทังชีวิตของตัวเองและคนในครอบครัวในแต่ละวัน แต่ก็แน่นอนอีกเช่นกันว่า “ความเดือดร้อน” ที่ว่านี้ยังแตกต่างไปตามระดับรายได้และฐานะทางเศรษฐกิจอีกด้วย สมกับที่ประเทศไทยได้ชื่อว่าเป็นประเทศหนึ่งที่เหลื่อมล้ำเป็นอันดับต้นๆของโลก โดยกลุ่มผู้ที่มั่งคั่งมากที่สุด 1% แรกถือครองทรัพย์สินเป็นสัดส่วน 50.4% ของทั้งประเทศ กลุ่ม 10% แรกถือครองเป็นสัดส่วน 76.6% ในขณะที่กลุ่มประชากรไทย […]

ปัจจุบัน เครือข่ายประชาชนเพื่อรัฐสวัสดิการได้เสนอร่างพระราชบัญญัติบำนาญแห่งชาติ โดยการยกระดับเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ (ซึ่งได้รับอยู่ในช่วง 600-1,000 บาท/คน/เดือน) ให้เป็น “ระบบบำนาญ” แบบ “ถ้วนหน้า” โดยมีอัตราการสนับสนุนไม่น้อยกว่าเส้นความยากจนที่สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) เป็นผู้จัดทำขึ้น ซึ่งตัวเลขปัจจุบันที่นำมายกเป็นตุ๊กตาคือ 3,000 บาท/คน/เดือน บทความนี้จึงพยายามทบทวน (ก) พัฒนาการและคุณูปการของเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุในประเทศไทย (ข) ระบบเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุของไทยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศกำลังพัฒนา ซึ่ง ประเด็น (ข) นี้จะช่วยให้เห็นถึงข้อดีและข้อจำกัดของระบบเบี้ยยังชีพของไทยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศกำลังพัฒนาด้วยกัน และ (ค) การตอบความห่วงกังวลเกี่ยวกับภาระงบประมาณของระบบบำนาญแห่งชาติที่จะมีในอนาคต เพื่อให้มั่นใจว่า ระบบบำนาญแห่งชาติของไทยจะไม่สร้างภาระเช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศ พัฒนาการและคุณูปการของเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุในประเทศไทย ในอดีต การได้รับสวัสดิการเบี้ยยังชีพสำหรับผู้สูงอายุของประเทศไทย เป็นไปในลักษณะของการสงเคราะห์ให้กับผู้สูงอายุที่มีรายได้น้อยหรือยากจน ในช่วงเวลานั้น (พ.ศ. 2551) มีจำนวนผู้สูงอายุที่ได้รับเบี้ยยังชีพประมาณ 1,783,776 คน แต่เมื่อรัฐบาลประกาศสนับสนุนเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุสำหรับผู้สูงอายุทุกคน ก็มีผลให้จำนวนผู้สูงอายุที่ได้รับเบี้ยยังชีพเพิ่มขึ้นเป็น 5,458,843 คนในปี พ.ศ. 2552 และเพิ่มเป็น 6,521,749 คนในปี พ.ศ. 2554 แม้ว่า เบี้ยยังชีพผู้สูงอายุจะให้แก่ผู้สูงอายุทุกคน แต่มีผู้สูงอายุจำนวนหนึ่งไม่ได้รับเบี้ยยังชีพดังกล่าว โดยมีสาเหตุเพราะ […]

การเสวนาสาธารณะ “365 วัน รัฐสวัสดิการไทย ถดถอยหรือก้าวหน้า” “365 วัน รัฐบาลประยุทธ์ สู่ พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่าย พ.ศ.2564” เนื่องในโอกาสครบรอบ 1 ปี รัฐบาลประยุทธ์ จันทร์โอชา วันที่ 11 กรกฎาคม 2563  เวลา 12.30-16.30 น ณ อนุสรณ์สถาน 14 ตุลา ที่มาและความสำคัญ กว่า 15 เดือน การเลือกตั้ง 24 มีนาคม 2562 ถือเป็นหมุดหมายสำคัญของประวัติศาสตร์การเมืองไทย ไม่เพียงเป็นการเลือกตั้งที่เกิดขึ้นภายหลังการรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557 แต่ด้วยเป็นการเลือกตั้งที่พรรคการเมืองต่างประชันขันแข่งนโยบายรัฐสวัสดิการ ราวกับสังคมไทยกำลังก้าวสู่จินตนาการใหม่ ได้แก่ (1) เงินอุดหนุนมารดาตั้งครรภ์ เด็กและเยาวชน (2) การศึกษาฟรีจากชั้นอนุบาลถึงปวส./อุดมศึกษา (3) การพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (4) การกระจายการถือครองที่ดินและที่อยู่อาศัย (5) การปรับเพิ่มค่าแรงขั้นต่ำ การลาคลอด […]